Ο αυτόχειρας είχε επάνω του ένα σημείωμα, όμοιο με άλλο που άφησε στο σπίτι για να το βρει η κόρη του.
Το σημείωμα έλεγε:
«Η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου εκμηδένησε κυριολεκτικά την δυνατότητα επιβίωσής μου που στηριζόταν σε μία αξιοπρεπή σύνταξη που επί 35 χρόνια εγώ μόνον (χωρίς ενίσχυση κράτους) πλήρωνα γι' αυτή.
Επειδή έχω μία ηλικία που δεν μου δίνει την ατομική δυνατότητα δυναμικής αντίδρασης (χωρίς βέβαια να αποκλείω αν ένας Έλληνας έπαιρνε το καλάσνικοφ, ο δεύτερος θα ήμουν εγώ) δεν βρίσκω άλλη λύση από ένα αξιοπρεπές τέλος πριν αρχίσω να ψάχνω στα σκουπίδια για την διατροφή μου.
Πιστεύω πως οι νέοι χωρίς μέλλον κάποια μέρα θα πάρουν τα όπλα και στην πλατεία Συντάγματος θα κρεμάσουν ανάποδα τους εθνικούς προδότες όπως έκαναν το 1945 οι Ιταλοί στον Μουσολίνι (πίατσα πορέτο του Μιλάνου)»
Αυτά είναι τα γεγονότα.
Όλα όσα ακολούθησαν μετά είναι, καλόπιστες ή κακόπιστες, ερμηνείες.
Οι συζητήσεις και οι αντιδράσεις που αυτή η αυτοκτονία προκάλεσε δείχνουν με βεβαιότητα πως η σπουδαιότητα της συγκεκριμένης πράξης είναι πολύ μεγαλύτερη από άλλες αυτοκτονίες.
Και άλλοι έχουν αυτοκτονήσει, και στην καλύτερη περίπτωση έχουν γίνει μία υποσημείωση σε κάποιο δελτίο ειδήσεων. Ο περισσότερος κόσμος δεν ασχολήθηκε περισσότερο από μερικά δευτερόλεπτα. Ίσως κάποιοι να νιώσαμε μια στεναχώρια ακούγοντας για τον χαμό ενός συνανθρώπου μας αλλά απέχει πολύ από τα συναισθήματα που ξύπνησε η αυτοκτονία του Δ Χριστούλα, παρότι λίγοι τον γνωρίζανε.
Πως την λένε μια ενέργεια, μια πράξη που ξεπερνάει τα όρια του απλού γεγονότος και γίνεται πολύ πιο σημαντική και από την ίδια την πράξη, και από τον δράστη της;
Νομίζω συμβολική, αν κάποιος έχει άλλο ορισμό είμαι πρόθυμος να την ακούσω.
Πάντως σίγουρα, ελάχιστοι αντιμετώπισαν αυτή την πράξη ως μια απλή αυτοκτονία, γιατί δεν ήταν τέτοια.
Ήταν κάτι περισσότερο και έτσι θα πρέπει να προσπαθήσει κανείς να την αναλύσει.
Και ήταν και επιτυχημένη.
Δεν ξέρω αν είχε την αποτελεσματικότητα που επιθυμούσε ο δράστης, αλλά και παλιότερα είχαμε παρόμοιες πράξεις.
Δεν έχει πολύ καιρό που ένας πολίτης προσπάθησε να αυτοπυρποληθεί μπροστά στην Eurobank στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Μάλιστα οι φωτογραφίες του να καίγεται με το μπιτόνι βενζίνη στα χέρια κυκλοφόρησαν ευρύτατα τουλάχιστον στο ίντερνετ.
Όμως εκείνου η πράξη έπεσε στο κενό, ο συμβολισμός του δεν έπιασε και αν και πυροδότησε κάποιες συζητήσεις, σε καμία περίπτωση δεν προκάλεσε την αίσθηση που προκάλεσε η πράξη του Δ Χριστούλα.
Δεν θέλω να μπω σε μια ανάλυση του γιατί η μία πράξη προκάλεσε τόσες συζητήσεις ενώ η άλλη όχι, σίγουρα όμως και οι δύο ήταν ηθελημένα συμβολικές.
Η διαφορά της πράξης του Δ Χριστούλα νομίζω βρίσκεται στην μεγαλύτερη επιτυχία της.
Επιτυχία, γιατί προφανώς ο τρόπος που διάλεξε να αυτοκτονήσει ήταν ακριβώς για να προκαλέσει και να κινητοποιήσει.
Αυτό το κατάφερε, ακόμα και αν δεν προκάλεσε την επανάσταση που ίσως τελικά να έλπιζε.
Έχουμε λοιπόν μια πράξη συμβολική, και εντός κάποιων ορίων επιτυχημένη.
Ως τέτοια μόνο μπορούμε να την κρίνουμε και όλες οι άλλες αναλύσεις παραβλέπουν μία τεράστια πτυχή αυτού που συνέβη όταν αντιμετωπίζουν τον Δ Χρίστουλα ως απλά άλλον έναν αυτόχειρα και την πράξη του ως μια απλή αυτοκτονία.
Αυτό το κατάλαβαν πολύ γρήγορα πολιτικοί όπως ο Μπεγλίτης που έσπευσε να αφήσει την υπόνοια πως ο άνθρωπος αυτός ίσως να είχε χρέη γιατί «του τα έφαγαν τα παιδιά του» και ο Κουκουλόπουλος που προσπάθησε να τον ταυτίσει με εκείνους που «προκάλεσαν την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης της χώρας».
Από κοντά τα ΜΜΕ αμήχανα προσπαθούσαν να ψελλίσουν κάτι για ψυχολογικά προβλήματα, για την ηλικία του, για χρέη.
Φάνηκε αμέσως, πριν καλά καλά προλάβει κανείς να χωνέψει την πράξη αυτού του ανθρώπου πως προκάλεσε τον φόβο εκείνων που βρίσκονται στην εξουσία.
Και απάντησαν με τον μόνο τρόπο που ξέρανε, την συκοφαντία απέναντι στον δράστη, που με αυτή την πράξη του έγινε αυτόματα κατήγορός τους αντί να απαντήσουν στην κατηγορία.
Έτσι ξέρουν, έτσι αντιδρούνε, τόσα χρόνια αυτό κάνανε και τους έβγαινε σε καλό, ήταν αδύνατο να αντιδράσουν διαφορετικά.
Έτσι η πράξη του Δ Χρίστουλα είχε άλλη μία «παρενέργεια».
Ταρακούνησε τους πολιτικούς της χώρας και για αρκετούς από αυτούς απέδειξε την γύμνια τους, την ανικανότητά τους να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και το χαμηλό ηθικό τους ανάστημα.
Η πράξη του Δ Χρίστουλα είχε και ένα άλλο χαρακτηριστικό, την αυτοθυσία, η αν θέλεις την αυτοκαταστροφή.
Αυτό είναι και το πιο δύσκολο να ερμηνευτεί.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως δείχνει παραίτηση, πως παραδίδει τα όπλα και προδίδει αυτούς που επιλέγουν τον δύσκολο δρόμο του αγώνα.
Άλλοι λένε πως ο άνθρωπος αυτός έκανε την υπέρτατη θυσία, έδωσε την ίδια του την ζωή για να μπορέσει να περάσει το μήνυμά του.
Το αν όμως η αυτοκτονία είναι αποδεκτή ή όχι σε μια κοινωνία είναι μια τεράστια κουβέντα που έχει σχέση με τις αξίες αυτής της κοινωνίας, με τις συνθήκες υπό τις οποίες γίνεται και τελικά δεν σηκώνει μεγάλες κουβέντες και απόλυτους χαρακτηρισμούς.
Εγώ απλά αναρωτιέμαι, αν είχε επιλέξει κάποιον άλλο τρόπο να περάσει το μήνυμά του θα είχε τόση επιτυχία το εγχείρημά του;
Μου φαίνεται τελικά πως μπροστά στην ανάγκη του να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα αυτός ο άνθρωπος έβαλε την ζωή του σε δεύτερη μοίρα και αυτό τουλάχιστον το σέβομαι.
Αν το είχε κάνει παλιότερα θα τον λέγαμε τρελό, θα λέγαμε πως δεν υπήρχε λόγος για κάτι τέτοιο.
Όμως σήμερα υπάρχει.
Αν δεν είχε καταφέρει να προκαλέσει τόσες συζητήσεις θα έλεγα πρώτος πως πήγε τζάμπα, αλλά τελικά φαίνεται πως κατάφερε εν μέρει αυτό που ήθελε.
Κάποιοι μίλησαν για ψυχολογικά προβλήματα, όμως πολλές φορές ως πρόβλημα χαρακτηρίζουμε το «μη φυσιολογικό» με τα δικά μας κριτήρια.
Η πράξη του Δ Χριστούλα σίγουρα ήταν κάτι που ο μέσος όρος δεν θα έκανε, είναι σίγουρα κάτι ακραίο, όμως αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να στηρίξει τον χαρακτηρισμό τρελός ή έστω διαταραγμένος.
Το 1970 στην Γένοβα ένας νεαρός ο Έλληνας Φοιτητής της γεωλογίας Κώστας Γεωργάκης αυτοκτόνησε με πολύ παρόμοιο τρόπο σε κεντρική πλατεία της Γένοβας.
Για την μνήμη του εκεί υπάρχει σήμερα μια πλακέτα, και το όνομά του έχει γραφτεί στην ιστορία ως ενός ήρωα της αντίστασης κατά της χούντας και αν ψάξει κανείς το όνομά του 42 χρόνια μετά βλέπει πως δεν έχει ξεχαστεί.
Είμαι σίγουρος πως και εκείνον τότε κάποιοι έψαξαν να του βρουν κάποιο κουσούρι.
Σαν να το βλέπω γραμμένο σήμερα: «ένας νέος που κηρύχθηκε ανυπότακτος γιατί δεν ήθελε να πάει φαντάρος, που ο πατέρας του είχε λεφτά να του στέλνει στην Γένοβα τάχα μου για να σπουδάζει αλλά στην ουσία για να κάνει ντόλτσε βίτα, αποφασίζει να αυτοπυροβοληθεί στην κεντρική πλατεία και αυτό θα πρέπει να τον κάνει ήρωα στα μάτια μας; Δηλαδή τι να πουν τα φτωχά παιδιά που αντί να επιλέξουν τον εύκολο τρόπο της εξόδου επιλέγουν να κρατηθούν στη ζωή και να παλέψουν;»
Το ότι τελικά ο Γεωργάκης θεωρείται από πάρα πολλούς ήρωας φαίνεται πως οφείλεται πως όλοι πια έχουμε αποφασίσει πως η χούντα ήταν κάτι κακό που άξιζε να παλεύεις για την ανατροπή του με κάθε τρόπο.
Όσοι αντιστάθηκαν σε αυτή σήμερα θεωρούνται αν όχι ξεκάθαρα ήρωες, σίγουρα άξιοι αγωνιστές. Αυτοί που έχασαν την ζωή τους σε εκείνον τον αγώνα ακόμα περισσότερο.
Προφανώς λοιπόν, εκτός από την πράξη αυτή καθεαυτή, μεγάλη σημασία έχει και ο λόγος για την οποία γίνεται, το περιβάλλον στο οποίο γίνεται και τελικά το αποτέλεσμά της στην κοινωνία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να κριθεί και η πράξη του Δ Χριστούλα, και εκτός και αν έχει κανείς άλλα στοιχεία για τον ίδιο, τον χαρακτήρα του και την πορεία του μόνο έτσι μπορεί να κρίνει και τον άνθρωπο τον ίδιο.
Η πράξη του Δ Χριστούλα φοβάμαι πως δεν είναι αρκετή για να ταρακουνήσει το διεφθαρμένο, αντιδημοκρατικό, καταστροφικό για την χώρα πολιτικό σύστημα που μας κυβερνάει σήμερα.
Αυτό έχει πολύ ισχυρότερα ερείσματα από την Χούντα του 1970.
Ως εκ τούτου, ο Δ Χριστούλας δύσκολα θα χαρακτηριστεί ως ήρωας.
Όμως ας πάψουν αυτοί που τόσο εύκολα κατακρίνουν έναν άγνωστό τους.
Η πράξη του έχει όλα τα στοιχεία της ηρωικής πράξης.
Ήταν πράξη αυτοθυσίας, πράξη συμβολική, και πράξη που είχε συγκεκριμένο αποτέλεσμα, σύμφωνο με την επιθυμία του δράστη της.
Μένουν μόνο το πλαίσιο μέσα στο οποίο έγινε και τα κίνητρα ανοικτά σε κριτική.
Αυτοί που πιστεύουν πως ζούμε σε μια δημοκρατική ευνομούμενη κοινωνία (και αυτοί που δεν το πιστεύουν αλλά θέλουν να το πιστέψουμε όλοι οι υπόλοιποι) φυσικά και θα την χαρακτηρίσουν ως μία ανόητη, ανούσια πράξη ενός ψυχολογικά διαταραγμένου ανθρώπου.
Διαψεύδονται βέβαια από την δράση της αστυνομίας την ημέρα της αυτοκτονίας του Χρίστουλα και την επόμενη (τουλάχιστον)
Οι άλλοι που νιώθουμε πως ζούμε μία μορφή δικτατορίας στους οποίους ανήκω κι εγώ δεν μπορούμε παρά να βλέπουμε την πράξη αυτή υπό διαφορετικό πρίσμα.
Τελικά τον χαρακτηρισμό του ανθρώπου και της πράξης του θα τον δώσει η ιστορία.
Ας θυμόμαστε μόνο πως αυτή γράφεται κάθε φορά από τους νικητές.
Όχι μόνο στον πόλεμο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου